Δευτέρα 31 Μαρτίου 2014

Έναν πρίγκιπα η "σιωπή" δεν τον κάνει...βάτραχο

Pietro Annigoni, Myranda Royce, 1934
"I cannot express it; but surely you and everybody have a notion that there is or should be an existence of yours beyond you. What were the use of my creation, if I were entirely contained here? My great miseries in this world have been Heathcliff's miseries, and I watched and felt each from the beginning: my great thought in living is himself. If all else perished, and HE remained, I should still continue to be; and if all else remained, and he were annihilated, the universe would turn to a mighty stranger: I should not seem a part of it. - My love for Linton is like the foliage in the woods: time will change it, I'm well aware, as winter changes the trees. My love for Heathcliff resembles the eternal rocks beneath: a source of little visible delight, but necessary. Nelly, I AM Heathcliff! He's always, always in my mind: not as a pleasure, any more than I am always a pleasure to myself, but as my own being. So don't talk of our separation again: it is impracticable; and..."

Emily Bronte, Wuthering Heights
πηγή:Literature.org  

Johannes Brahms, Hungarian Dance No.4 
(Poco Sostenuto - Vivace - Molto Allegro)

Κυριακή 30 Μαρτίου 2014

"This above all: to thine own self be true"

Leonardo da Vinci, Head of a young woman with tousled hair, 1508.
Από τον Άμλετ το παρακάτω απόσπασμα (1η πράξη, 3η σκηνή, απόσπασμα) όπου ο Πολώνιος (πατέρας της Οφηλίας) συμβουλεύει τον γιο του, Λαέρτη.

Λαέρτη, ακόμα δεν έφυγες; Βιάσου. Γρήγορα!
Έτοιμος ο αέρας αναπνέει επάνω στα πανιά.
Σε περιμένουν. Να πας στην ευχή.
Κράτησε λίγες ακόμα συμβουλές μου.
Η σκέψη σου δεν είναι πάντα απαραίτητο
να φθάνει ως το στόμα. Αλλά ούτε κι ως την πράξη.
Να είσαι με όλους ανοιχτός.
Αλλά μην εμπιστεύεσαι όποιον είναι ανοιχτός.
Τους φίλους που θα αποκτάς σε δύσκολες περιστάσεις
φυλάκιζε τους δίπλα σου, για όλη τους την ζωή.
Μη σου φύγουν. Να φυλάγεσαι από άγνωστους νεαρούς
που θα σε πλησιάσουν. Να μη τους δίνεις θάρρος.
Μη μπαίνεις εύκολα σε τσακωμούς.
Κι όταν μπεις, εξόντωσε τον άλλον.
Άκουγέ τους όλους, μίλα σε ελάχιστους.
Να δέχεσαι όλων την γνώμη, απόφυγε
να δίνεις την δική σου. Να ντύνεσαι ακριβά
με τα λεφτά που έχεις, αλλά όχι επιδεικτικά
να δείχνεις πλούσιος αλλά με αδιαφορία.
Το ράσο κάνει τον παπά. Και στην Γαλλία
είναι παράδοση οι ευγενείς και οι σπουδαίοι
να φαίνονται από μακριά και όλοι τους σέβονται από μακριά.
Ποτέ να μην δανείζεις. Ποτέ να μην δανείζεσαι.
Γιατί έτσι αλλάζει η αξία χρημάτων και ανθρώπων
και γίνονται λάθος οι λογαριασμοί.
Και πάνω απ’ όλα, να είσαι αυτός που είσαι.
Τότε θα είσαι και με τους άλλους
έτσι όπως πρέπει να είσαι.
Στην ευχή μου. Κι όλα να τα θυμάσαι.
Σαίξπηρ, Άμλετ, πρίγκιπας της Δανίας, μετ. Γιώργος Χειμωνάς, εκδ. Κέδρος

Σάββατο 29 Μαρτίου 2014

Αληθινή και μοναδική

Birth of Venus του Sandro Botticelli
( λεπτομέρεια )
Σε τελευταία ανάλυση, στην αγάπη δεν υπάρχει θέμα σχέσης – υπάρχει; Μόνο όταν αγαπάς περιμένοντας ανταπόδοση της αγάπης σου δημιουργείται σχέση. Όταν αγαπάς αληθινά, δηλαδή όταν δίνεις κάπου τον εαυτό σου εντελώς, ολοκληρωτικά, χωρίς να περιμένεις ανταπόδοση, τότε δεν υπάρχει σχέση.
Όταν αγαπάς αληθινά, όταν υπάρχει τέτοια αγάπη, τότε είναι κάτι το θαυμάσιο. Σε μια τέτοια αγάπη δεν υπάρχει προστριβή, δεν υπάρχει ο ένας και ο άλλος, υπάρχει πλήρης ενότητα. Είναι μια κατάσταση ενοποίησης, μια ολοκληρωμένη ύπαρξη· δεν υπάρχουν δύο που έχουν σχέση. Υπάρχουν τέτοιες στιγμές, τέτοιες σπάνιες, ευτυχισμένες, χαρούμενες στιγμές, όπου υπάρχει πλήρης αγάπη, πλήρης επικοινωνία.
Αλλά εκείνο που συμβαίνει συνήθως είναι ότι δεν είναι η αγάπη που έχει σημασία αλλά ο άλλος, το αντικείμενο της αγάπης γίνεται σημαντικό· το πού δίνεται η αγάπη μας αποκτά σημασία και όχι η ίδια η αγάπη. Τότε, για διάφορους λόγους – είτε βιολογικούς, είτε λεκτικούς ή εξαιτίας της επιθυμίας για ικανοποίηση, για βόλεμα κλπ.- το αντικείμενο της αγάπης είναι εκείνο που αποκτά σημασία και η αγάπη υποχωρεί. Τότε η κτητικότητα, η ζήλια και οι απαιτήσεις δημιουργούν σύγκρουση και η αγάπη υποχωρεί όλο και περισσότερο· κι όσο περισσότερο υποχωρεί, τόσο περισσότερο το πρόβλημα της σχέσης χάνει τη σημασία του, την αξία του και το νόημά του.
Η αγάπη είναι ένα από τα πιο δύσκολα πράγματα που υπάρχουν για να κατανοήσει κανείς. Δεν μπορεί να προέλθει από λογική ανάγκη, δεν μπορεί να κατασκευαστεί με διάφορα μέσα και με διάφορες μεθόδους και πειθαρχίες. Είναι μια κατάσταση του «είναι», όταν οι δραστηριότητες του «εγώ» έχουν σταματήσει· αλλά δεν θα σταματήσουν αν απλώς τις καταπιέζετε, τις αποφεύγετε ή τις πειθαρχείτε. Πρέπει να κατανοήσετε τη δράση του «εγώ» σε όλα τα επίπεδα της συνείδησης. Έχουμε στιγμές που πράγματι αγαπάμε, όταν δεν υπάρχει σκέψη, δεν υπάρχει κίνητρο, αλλά αυτές οι στιγμές είναι πολύ σπάνιες. Και επειδή ακριβώς είναι πολύ σπάνιες, κολλάμε στην ανάμνησή τους και έτσι δημιουργείται ένας φράχτης ανάμεσα στη ζωντανή πραγματικότητα και στις δραστηριότητες της καθημερινής μας ζωής.
Για να κατανοήσουμε τις σχέσεις μας, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε πρώτα απ’ όλα «εκείνο που είναι», αυτό που πραγματικά συμβαίνει στη ζωή μας, σε κάθε λεπτή μορφή, καθώς και τι πραγματικά σημαίνει σχέση. «Σχέση» σημαίνει «αυτοαποκάλυψη» · είναι κάτι σαν να κοιταζόμαστε στον καθρέφτη · κι επειδή δε θέλουμε να αποκαλυφθούμε στον εαυτό μας, κρυβόμαστε μέσα στο βόλεμα, και τότε η σχέση χάνει το εξαιρετικό της βάθος, τη σημασία και την ομορφιά της. Αληθινές σχέσεις μπορούν να υπάρξουν μόνο όταν υπάρχει αγάπη. Αλλά η αγάπη δεν είναι η αναζήτηση ικανοποίησης. Αγάπη υπάρχει μόνο όταν ξεχνάμε τον εαυτό μας, όταν υπάρχει πλήρης επικοινωνία όχι με έναν ή δύο, αλλά επικοινωνία με ό,τι πιο υψηλό. Και αυτό μπορεί να συμβεί μόνο όταν ξεχαστεί ο εαυτός.

Jiddu Krishnamurti, αποσπ. Η χαρά της Ελευθερίας- ελευθερία η αρχή και το τέλος 
(Από δημόσια ομιλία του Κρισναμούρτι στο Μαντράς, το 1947)

Παρασκευή 28 Μαρτίου 2014

Συνείδηση

"Η ηθική συνείδηση, που τόσους αναίσθητους έχει προσβάλει κι ακόμα περισσότερους έχει αποκηρύξει, είναι κάτι που υπάρχει και υπήρχε πάντα, δεν ήταν επινόηση των φιλοσόφων της Τεταρτογενούς Περιόδου, τότε που η ψυχή ήταν ακόμα ένα συγκεχυμένο σχέδιο. Με το πέρασμα του χρόνου, και μαζί με τις δραστηριότητες της συναναστροφής και τις γενετικές αλλαγές, καταφέραμε να βάλουμε τη συνείδηση στο χρώμα του αίματος και στο αλάτι των δακρύων μας και, σαν να μην έφτανε αυτό, κάναμε τα μάτια μας έναν καθρέφτη γυρισμένο προς τα μέσα, με αποτέλεσμα πολλές φορές να δείχνουν εκείνα χωρίς φειδώ αυτό που εμείς πασχίζουμε ν' αρνηθούμε με το στόμα. Αν προσθέσουμε τώρα σ' αυτό το γενικό πλαίσιο την ιδιαίτερη περίσταση κατά την οποία στα απλοϊκά πνεύματα η ενοχή για κάποιο κακό που διαπράχθηκε συχνά συγχέεται με προγονικούς φόβους κάθε τύπου, προκύπτει τελικά η τιμωρία του παραβάτη να είναι η διπλάσια απ' αυτήν που του άξιζε."

Ζοσέ Σαραμάγκου, Περί τυφλότητος


Πέμπτη 27 Μαρτίου 2014

Διαφυγή

* Duilio Barnabe, Pierrot avec une mandoline
Απόγευμα πριν από την κηδεία ενός επιληπτικού που πνίγηκε στο πηγάδι.

«Γνώθι σαυτόν» δεν σημαίνει «Κοίτα τον εαυτό σου». «Κοίτα τον εαυτό σου» είναι αυτό που λέει ο Όφις. Σημαίνει: «Κάνε τον εαυτό σου κύριο των πράξεών σου». Μα είσαι ήδη αυτό, είσαι ο κύριος των πράξεών σου. Έτσι το ρητό αυτό σημαίνει: «Απόρριψε τον εαυτό σου! Κατάστρεψε τον εαυτό σου!» που είναι κάτι κακό επομένως – και αν σκύψει κανείς πραγματικά πολύ βαθιά, τότε θα ακούσει όντως και το καλό που υπάρχει εκεί, που είναι: «Ώστε να κάνεις τον εαυτό σου αυτό που πραγματικά είσαι».
[…………………………………………………………………..]
18 Νοεμβρίου
Κρυψώνες υπάρχουν αμέτρητες, διαφυγή μονάχα μία, οι δυνατότητες διαφυγής όμως, πάλι, είναι τόσο πολλές όσο οι κρυψώνες.
Υπάρχει ένας προορισμός, ένας στόχος, αλλά όχι ο δρόμος. Αυτό που ονομάζουμε δρόμο, είναι δισταγμός.
Το να πράττουμε το αρνητικό μάς επιβάλλεται, είναι μια πρόσθεση. Το θετικό μάς έχει δοθεί από την αρχή.

Ένα κάρο με τρεις άνδρες ανηφόριζε αργά μες στο σκοτάδι. Ένας ξένος τους πλησίασε και τους φώναξε. Ύστερα από μια μικρή κουβέντα αποδείχτηκε ότι ο ξένος παρακαλούσε να τον πάρουνε μαζί τους. Του κάνανε χώρο να καθίσει και τον βοήθησαν ν’ ανέβει. Μονάχα αφού ξαναπήρανε το δρόμο τους τον ρώτησαν: «Εσύ ερχόσουν από την αντίθετη κατεύθυνση και τώρα γυρνάς πίσω;» Και ο ξένος απάντησε: «Ναι, πρώτα πήγαινα προς την κατεύθυνση που πηγαίνετε κι εσείς, μετά όμως ξαναγύρισα πίσω, επειδή σκοτείνιασε νωρίτερα απ’ ότι περίμενα».
Franz Kafka, Τα οκτώ μπλε τετράδια, σελ. 53, 57,58, μετ. Ε. Τριανταφυλλίδη, εκδ. Αρχέτυπο



Duilio Barnabé (1914-1961) Ιταλός ζωγράφος. Τα έργα του χαρακτηρίζονται από το αφαιρετικό στοιχείο, τη διακριτική απλότητα στο σχεδιασμό και την τέχνη, τα μονόχρωμα υπόβαθρα.

Τετάρτη 26 Μαρτίου 2014

"Πώς ονειρεύεται ο θάνατος; "

"For in that sleep of death what dreams may come..."
Eugène Delacroix, The "gravedigger scene", 1839
Να ζεις. Να μη ζεις. Αυτή είναι η ερώτηση.
Τι συμφέρει στον άνθρωπο
Να πάσχει· να αντέχει σωπαίνοντας τις πληγές
από μια μοίρα που τον ταπεινώνει χωρίς κανένα έλεος
Ή να επαναστατεί. Να αντισταθεί
στην ατέλειωτη παλίρροια των λυπημένων κόπων
Να πεθάνεις. Να κοιμηθείς. Αυτό είναι όλο
Να κοιμηθείς και να κοιμηθούν
όλοι οι πόνοι που από αυτούς είσαι πλασμένος
Να μην ξυπνήσουν πια ποτέ. Αυτόν τον ύπνο
να εύχεσαι για σένα. Να πεθάνεις. Να κοιμηθείς
Κι αν στον ύπνο σου έρθει ένα όνειρο;
Τι θα είναι αυτό το όνειρο; Μετά τον αιώνα του σώματος,
ποιος ύπνος αναλαμβάνει τα όνειρα; Πώς ονειρεύεται
ο θάνατος; Σε πιάνει φόβος· αργείς
και ζεις. Και η πανωλεθρία διαρκεί ζώντας
από τη ζωή σου. Τελείωσε τον κόσμο εσύ
Τέλειωσε την ζωή σου. Αυτήν την στιγμή. Τώρα. Μ’ ένα μαχαίρι.

Ποιος προτιμάει να ζει ρημάζοντας μέσα στον χρόνο
Να τον αδικεί ο ισχυρός, να τον συντρίβει ο επηρμένος,
να ερωτεύεται, να εκλιπαρεί τον αδιάφορο, να ανέχεται
την ύβρι της εξουσίας, τη νύστα του νόμου
Να νικά ο ανάξιος τον άξιο. Που η αξία του η ίδια
Τον έχει από πριν νικήσει. Ποιος θα άντεχε
να κουβαλάει το ασήκωτο βάρος της ζωής, να σέρνεται,
να ερημώνει· να στραγγίζει ιδρώτας η ψυχή του
αν δεν ήταν ο τρόμος. Γι’ αυτό που στέκεται εκεί
Εκεί που αρχίζει ο θάνατος. Σ’ αυτήν την άγνωστη γη
Που σε κανέναν ορίζοντα μακριά κανείς. Ποτέ δεν είδε
Κι εκείνοι που ξεκίνησαν και φύγαν· ποτέ
δεν ξαναφανήκαν στην πύλη. Ο φόβος
ταράζει την θέληση και θέλεις
να είναι ο εχθρός σου γνώριμος παρά να δεις
να έρχεται καταπάνω σου το αγνώριστο. Η συνείδηση
μας κάνει όλους δειλούς. Η φύση δεν της έδωσε
μια λειτουργία θανάτου· δεν έχει όργανο για το άγνωστο
Άστραψε η απόφαση κι αμέσως την σβήνει την θαμπώνει
Η υγρασία της σκέψης. Και τα έργα τα μεγάλα
Που γι’ αυτά γεννήθηκες. Μονάχα γι’ αυτά γεννήθηκες
Δεν τα τολμάς. Θρύβουν· χάνονται
Ποτέ δεν θα ονομαστούν πράξεις.

Σαίξπηρ, Άμλετ3η πράξη, 1η σκηνή
(Μετάφραση Γιώργου Χειμωνά, Εκδόσεις Κέδρος 1988)

London Symphony Orchestra

Τρίτη 25 Μαρτίου 2014

"A traveler! ...rich eyes and poor hands"

Απόσπασμα από την κωμωδία του Shakespeare «As You Like It».
Από το διάλογο του Jacques (μελαγχολικός λόρδος) και της Rosalind (κόρη του δούκα).
Study for 'The Lady Clare' - John William Waterhouse
JAQUES
I prithee, pretty youth, let me be better acquainted
with thee.
ROSALIND
They say you are a melancholy fellow.
JAQUES
I am so; I do love it better than laughing.
ROSALIND
Those that are in extremity of either are abominable
fellows and betray themselves to every modern
censure worse than drunkards.
JAQUES
Why, 'its good to be sad and say nothing.
ROSALIND
Why then, 'its good to be a post.
JAQUES
I have neither the scholar's melancholy, which is
emulation, nor the musician's, which is fantastical,
nor the courtier's, which is proud, nor the
soldier's, which is ambitious, nor the lawyer's,
which is politic, nor the lady's, which is nice, nor
the lover's, which is all these: but it is a
melancholy of mine own, compounded of many simples,
extracted from many objects, and indeed the sundry's
contemplation of my travels, in which my often
rumination wraps me m a most humorous sadness.
ROSALIND
A traveler! By my faith, you have great reason to
be sad: I fear you have sold your own lands to see
other men's; then, to have seen much and to have
nothing, is to have rich eyes and poor hands.
JAQUES
Yes, I have gained my experience.
ROSALIND
And your experience makes you sad: I had rather have
a fool to make me merry than experience to make me
sad; and to travel for it too!

Σαίξπηρ, "Όπως αγαπάτε"Όπως σας αρέσει),4η Πράξη,1η σκηνή

Δευτέρα 24 Μαρτίου 2014

...εδώ και κει κάτω από τ' άστρα... *!

"Κοιμούνται πάνω στον άνεμο και ποτέ δεν ακουμπούν αυτή τη γη, παρά μόνο μια φορά όταν πεθάνουν. " 
Subjective Freedom I, by Flora Borsi
"ΒΑΛ: Ξέρεις πως υπάρχει ένα είδος πουλιών που δεν έχουν πόδια κι έτσι δεν μπορούν να σταθούν πουθενά και πρέπει να στηρίζονται σ' όλη τους τη ζωή στα φτερά τους στον ουρανό; Αλήθεια είναι. Είδα ένα κάποτε, είχε πεθάνει κι είχε πέσει στη γη κι είχε γαλάζιο χρώμα και σώμα μικρούλικο σαν το μικρό σου δαχτυλάκι, αυτή ειν' η αλήθεια, είχε ένα τοσοδούλικο σωματάκι σαν το μικρό σου δάχτυλο και τόσο ελαφρύ στην παλάμη του χεριού σου που δε ζύγιζε πάνω από 'να πούπουλο, κι είχε τα φτερά διάπλατα ανοιγμένα, και διάφανα στο χρώμα τ' ουρανού και μπορούσες να δεις μέσ' απ' αυτά. Αυτό είναι που λένε χρωματική κάλυψη. Καμουφλάζ, το λένε. Είναι αδύνατο να ξεχωρίσεις αυτά τα πουλιά από τον ουρανό και γι' αυτό τα γεράκια δεν μπορούν να τ' αρπάξουν, δεν τα διακρίνουν εκεί στα γαλάζια ύψη τ' ουρανού, κοντά στον ήλιο!
ΠΡΙΓΚΙΠΕΣΑ: Κι όταν έχει συννεφιά;
ΒΑΛ: Πετάνε τόσο ψηλά που τ' αναθεματισμένα γεράκια θα ζαλίζονταν. Κι αυτά τα μικρά πουλιά, δεν έχουν πόδια καθόλου και ζουν όλη τους τη ζωή πάνω στα φτερά τους κοιμούνται πάνω στον άνεμο, και άκου πώς κοιμούνται τη νύχτα. Ανοίγουν διάπλατα τα φτερά τους και κοιμούνται πάνω στον άνεμο, όπως τ' άλλα πουλιά διπλώνουν τα φτερά τους και κοιμούνται πάνω σ' ένα δέντρο... (Ακούγεται μουσική) Κοιμούνται πάνω στον άνεμο και... (Τα μάτια του θολώνουν και μαλακώνουν, παίρνει την κιθάρα του και συνοδεύει την πολύ χαμηλή μουσική) ποτέ δεν ακουμπούν αυτή τη γη, παρά μόνο μια φορά όταν πεθάνουν.
ΠΡΙΓΚΙΠΕΣΑ: Θα 'θελα να 'μουν ένα απ' αυτά τα πουλιά.
ΒΑΛ: Κι εγώ θα 'θελα να 'μουν· πολλοί θα 'θελαν να 'ναι ένα από κείνα τα πουλιά και ποτέ να μην είχαν φθαρεί!
ΠΡΙΓΚΙΠΕΣΑ: Αν κανένα από κείνα τα πουλιά πέθαινε κι έπεφτε στη γη, και συ τύχαινε να το βρεις, θα 'θελα να μου το 'δειχνες γιατί φοβάμαι πως ίσως μόνο στη φαντασία σου υπάρχει πουλί τέτοιου είδους. Γιατί δε νομίζω να 'χει υπάρξει ποτέ ζωντανή ύπαρξη τόσο ελεύθερη, ούτε κατά διάνοια. Δείξε μου ένα από αυτά τα πουλιά και θα πω: Ναι, ο Θεός δημιούργησε, ένα τέλειο πλάσμα! Να 'σαι σίγουρος ότι θα 'δινα αυτό το εμπορικό και κάθε κομματάκι του στοκ μέσα εδώ για να γίνω αυτό το μια σταλιά πουλάκι στο χρώμα τ' ουρανού... για μια νύχτα να ξαπλώσω πάνω στον άνεμο και να πλέω! εδώ και κει κάτω από τ' άστρα... "
Tennessee Williams, "Ορφέας στον Άδη


Paul McCartney, Jenny Wren

Το τραγούδι Jenny Wren κυκλοφόρησε το 2005. Θυμίζει την ηρωίδα στο μυθιστόρημα «Our Mutual Friend» του Charles Dickens που έχει και το ίδιο όνομα.Το σόλο του τραγουδιού παίζεται με ένα παραδοσιακό μουσικό όργανο (ξύλινο πνευστό) της Αρμενίας, το  duduk.   (περισσότερα)

Σάββατο 22 Μαρτίου 2014

Le Spleen de Paris

Tamara de Lempicka, Girl in a Green Dress
«Ποιον αγαπάς περισσότερο, αινιγματικέ άνθρωπε; Λέγε, τον πατέρα σου, την μητέρα σου, την αδελφή σου ή τον αδελφό σου;
“Δεν έχω ούτε πατέρα, ούτε μάνα, ούτε αδελφό, ούτε αδελφή.”
“Τους φίλους σου;”
“Χρησιμοποιείτε μια λέξη, της οποίας η έννοια μού έμεινε άγνωστη ως τώρα.”
“Την πατρίδα σου;”
“Αγνοώ σε ποιο γεωγραφικό πλάτος βρίσκεται.”
“Την ομορφιά;”
“Πρόθυμα θα την αγαπούσα, θεά και αθάνατη.”
“Το χρυσάφι;”
“Το μισώ όπως εσείς μισείτε τον θεό.”
“Ε λοιπόν! τι αγαπάς αλλόκοτε ξένε;”
“Αγαπώ τα σύννεφα που περνούν...εκεί πέρα....εκεί κάτω...τα θαυμάσια σύννεφα.”»
Charles Baudelaire, Η μελαγχολία του Παρισιού, μετ: Δημ. Χορόσκελης, εκδοτική Θεσσαλονίκης

Παρασκευή 21 Μαρτίου 2014

"...ένα μεγάλο σφουγγάρι σα σύννεφο..."

Ugolino από τον Jean-Baptiste Carpeaux, 1861 (λεπτομέρεια)
"Εγώ, μην γελάσεις αφεντικό, φαντάζουμαι το Θεό απαράλλαχτο σαν και μένα. Μόνο πιο αψηλό, πιο δυνατό, πιο παλαβό· κι αθάνατο. Κάθεται σε μαλακές προβιές χουζουρεμένα, κι η παράγκα του είναι ο ουρανός. Όχι από γκαζοτενεκέδες, σαν τη δικιά μας, παρά από σύννεφα. Κρατάει στο δεξό του χέρι όχι σπαθί, όχι ζυγαριά, αυτά τα εργαλεία είναι για τους φονιάδες και τους μπακάληδες· ο Θεός κρατά ένα μεγάλο σφουγγάρι σα σύννεφο της βροχής. Δεξά του η Παράδεισο, ζερβά του η Κόλαση. Έρχεται η κακομοίρα η ψυχή, τσίτσιδη, γιατί έχασε το κορμί της και τουρτουρίζει. Ο Θεός την κοιτάζει και γελάει κάτω από τα μουστάκια του· μα καμώνεται τον μπαμπούλα . «Έλα εδώ της λέει, και χοντραίνει την φωνή του, έλα εδώ, καταραμένη!» Και πιάνει την ανάκριση. Πέφτει η ψυχή στα πόδια του Θεού. «Αμάν! του φωνάζει: ήμαρτον!» Και δώσ’ του, να λέει, να λέει τα κρίματά της. Λέει, λέει, δεν έχουν τελειωμό. Κι ο Θεός βαριέται, χασμουριέται. «Σώπα πια, της φωνάζει, με ξεκούφανες!» Και φαπ! δίνει με το σφουγγάρι και σβήνει όλες τις αμαρτίες. «Ξεκουμπίσου στην παράδεισο!» της κάνει.
«Πέτρο, βαλ' την και τούτη μέσα την κακομοίρα
Γιατί θα πρέπει να ξέρεις, αφεντικό, ο Θεός είναι άρχοντας μεγάλος· κι αυτό θα πει αρχοντιά: να συχωρνάς!»"

Ν. Καζαντζάκης, Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά

Παρασκευή 14 Μαρτίου 2014

Αγκάθι στο στήθος

Felice Casorati, Dreaming Of Pomegranates (1912)
"Ο καθένας μας έχει μέσα του κάτι που δε γίνεται να το απαρνηθεί. Είμαστε αυτό που είμαστε. Σαν εκείνο τον παλιό κέλτικο μύθο που λέει για το πουλί με το αγκάθι στο στήθος του, που πεθαίνοντας κελαηδάει με όση δύναμη του μένει. Γιατί είναι αναγκασμένο να το κάνει, το σέρνει εκεί το φυσικό του. Ξέρουμε τα λάθη μας προτού ακόμα τα κάνουμε, αλλά η γνώση του εαυτού μας δεν μπορεί να επηρεάσει ούτε ν' αλλάξει το αποτέλεσμα, έτσι δεν είναι; Ο καθένας κελαηδάει τον προσωπικό μικρό του σκοπό, σίγουρος πως πρόκειται για το πιο υπέροχο τραγούδι που έχει ακουστεί ποτέ στον κόσμο. Δεν καταλαβαίνεις τι θέλω να σου πω; Φτιάχνουμε μόνοι μας τα αγκάθια μας και δεν καθόμαστε ποτέ ν' αναλογιστούμε το τίμημα. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να υπομένουμε τον πόνο και να λέμε στον εαυτό μας πως άξιζε τον κόπο."
Colleen McCullough, "Thorn Birds"

Τρίτη 11 Μαρτίου 2014

Ζωή γλυκιά σαν χάδι

Zinaida Serebriakova (Russian, 1884-1967), Self-portrait wearing a scarf, 1911
Ο «Θείος Βάνιας»,το κλασικό αριστούργημα του Άντον Τσέχοφ, είναι ένα έργο βαθιά ποιητικό και ανθρώπινο, όπου η ζωή "σχοινοβατεί ανάμεσα στο δράμα και την κωμωδία". Καταγγέλλει τον εγωισμό, την αλαζονεία και τη σκληρότητα της άρχουσας τάξης ενώ παράλληλα δείχνει συμπόνια για τους αφανείς ήρωες της ζωής. Βρισκόμαστε στην τελευταία σκηνή, όπου οι δυο ήρωες, θείος και ανιψιά, συζητούν για το μέλλον.

ΒΟΪΝΙΤΣΚΙ, στη Σόνια χαϊδεύοντας τα μαλλιά της: Παιδί μου, πόσο πονάω! Αχ, αν  ξερες μονάχα πόσο πονάω!
ΣΟΝΙΑ: Τι να κάνουμε θείε; Πρέπει να ζήσουμε! (Παύση.) Θα ζήσουμε, θείε Βάνια! Θα ζήσουμε πολλές πολλές μέρες αράδα κι ατέλειωτα βράδια. Θα υποφέρουμε υπομονετικά τις δοκιμασίες που μας στέλνει η μοίρα. Θα δουλεύουμε για τους άλλους και τώρα και στα γερατειά μας – χωρίς ξεκούραση. Κι όταν έρθει η ώρα μας, θα πεθάνουμε ήσυχα ήσυχα, χωρίς κανένα παράπονο. Κι εκεί, πέρα απ’ τον τάφο μας, θα πούμε πως υποφέραμε, πως κλάψαμε, πως η ζωή μας πίκρανε, κι ο θεός θα μας σπλαχνιστεί. Και τότε κι εγώ κι εσύ, θείε μου αγαπημένε, θα δούμε τη ζωή φωτεινή, χαρούμενη, ωραία. Θα χαιρόμαστε τότε και θα κοιτάζουμε πίσω τα τωρινά μας  βάσανα και τις πίκρες με καλοσύνη, με χαμόγελο – και θ’ αναπαυτούμε. Πιστεύω, θείε μου. Πιστεύω θερμά, με πάθος! (Γονατίζει μπροστά του και βάζει το κεφάλι της στα χέρια του. Με κουρασμένη φωνή.) Θ’ αναπαυτούμε!
(Ο Τελιέγκιν παίζει σιγανά κιθάρα.)
ΣΟΝΙΑ: Θ’ αναπαυτούμε! Θ’ ακούμε τους αγγέλους. Θα δούμε όλο τον ουρανό φωτισμένο με αστέρια σαν διαμάντια. Θα δούμε πως όλη μας η κακία εδώ κάτω στη γη, όλα μας τα πάθη, όλοι μας οι πόνοι, θ’ αφανιστούνε μέσα στο έλεος που θα πλημμυρίσει όλο τον κόσμο. Και η ζωή μας θα γίνει ήρεμη, τρυφερή, γλυκιά, σαν χάδι…Πιστεύω!... Πιστεύω!...
(Σκουπίζει τα δάκρυά του με το μαντίλι της.)
Φτωχέ μου, θείε Βάνια, κλαις… (Μεσ’ απ’ τα δάκρυά της) Δε γνώρισες στη ζωή σου χαρές. Όμως περίμενε, θείε Βάνια, περίμενε… Θ’ αναπαυτούμε. (Τον αγκαλιάζει.) Θ’ αναπαυτούμε!...
(Ο φύλακας κτυπάει.)
(Ο Τελιέγκιν παίζει σιγανά. Η Μάρια Βασίλιεβνα γράφει σημειώσεις στο περιθώριο του βιβλίου της. Η Μαρίνα πλέκει κάλτσες.)
ΣΟΝΙΑ: Θ’ αναπαυτούμε!
ΑΥΛΑΙΑ
(κλείνει αργά)

Δευτέρα 10 Μαρτίου 2014

It's Only The Paper Moon

"Είναι ωραία τ' αστέρια ακόμα κι αν δεν πέφτουν για μένα"

Tamara de Lempicka, Blue Woman with Guitar, 1929


Κυριακή 9 Μαρτίου 2014

Tamara de Lempicka

Tamara de Lempicka, The Sleeper (1932)

Tamara de Lempicka (1898 - 1980): ζωγράφος πολωνικής καταγωγής, η πιο διάσημη της περιόδου Art Deco. Τα πορτρέτα της, συμπεριλαμβανομένων των αυτοπροσωπογραφιών της, διακρίνονται από πλούσια, τολμηρά χρώματα. Μοναδικό στυλ και αίσθηση κομψότητας χαρακτηρίζει τη δουλειά της.

Σάββατο 8 Μαρτίου 2014

Ars longa...


Michelangelo, David (λεπτομέρεια)
(photo by dangerouslydebonair)
Προτομή Αθηνάς (λεπτομέρεια)
Φωτογραφία από Erika Dufour

Παρασκευή 7 Μαρτίου 2014

...από έναν κόκκον σινάπεως !

André Lhote (French, 1885-1962) Portrait d’Anne
"...Το κυριότερο είναι να μη λέτε ψέματα στον ίδιο τον εαυτό σας. Αυτός που λέει ψέματα στον εαυτό του και πιστεύει στο ίδιο του το ψέμα, φτάνει στο σημείο να μη βλέπει καμιάν αλήθεια ούτε μέσα του ούτε και στους άλλους — κι έτσι χάνει κάθε εκτίμηση για τους άλλους και κάθε αυτοεκτίμηση. Μην εχτιμώντας κανέναν, παύει ν' αγαπάει. Και μην έχοντας την αγάπη αρχίζει να παρασέρνεται απ' τα πάθη και την ακολασία, για ν' απασχοληθεί και να διασκεδάσει. Έτσι φτάνει στην απόλυτη κτηνωδία κι όλ' αυτά, επειδή λέει συνεχώς ψέματα στους άλλους και στον εαυτό του. Αυτός που λέει ψέματα στον εαυτό του είναι αυτός που προσβάλλεται πρώτος. Γιατί, καμιά φορά, είναι πολύ ευχάριστο να νιώθει κανείς προσβλημένος. Έτσι δεν είναι; Κι ας ξέρει πως κανένας δεν τον πρόσβαλε και πως μονάχος του φαντάστηκε την προσβολή κι είπε ψέματα από κοκεταρία, υπερέβαλε τα πράματα, για να τα εξωραΐσει, αρπάχτηκε από μια λέξη φτιάχνοντας ένα ολάκερο βουνό από έναν κόκκον σινάπεως, τα ξέρει όλ' αυτά και μόνος του κι όμως προσβάλλεται, προσβάλλεται, ώσπου να νιώσει ευχαρίστηση, ώσπου να νιώσει μεγάλη αγαλλίαση κι έτσι φτάνει στο σημείο να καλλιεργεί μέσα του το πραγματικό μίσος... Μα σηκωθείτε λοιπόν, καθίστε, πολύ σας παρακαλώ, κι αυτά εδώ δεν είναι τίποτ' άλλο από ψεύτικες χειρονομίες...
- Αγιότατε! Αφήστε με να σας φιλήσω το χέρι, — είπε ο Φιόντορ Παύλοβιτς και πηδώντας έφτασε τον στάρετς κι έδωσε ένα ηχηρό φιλί στο λιπόσαρκο χέρι του. — Ακριβώς. Ακριβώς αυτό συμβαίνει. Είναι ευχάριστο να νιώθεις πως προσβλήθηκες. Αυτό πολύ σωστά το είπατε. Από κανέναν άλλον δεν άκουσα μια τόσο σοφή κουβέντα. Ακριβώς. Ακριβώς, εγώ σ' όλη μου τη ζωή προσβαλλόμουν μέχρι ευχαρίστησης, προσβαλλόμουν από αισθητική ανάγκη, γιατί δεν είναι μονάχα ευχάριστο μα και ωραίο να νιώθεις τον εαυτό σου προσβλημένο. Αυτό μονάχα ξεχάσατε να πείτε, ενδοξότατε στάρετς: Είναι και ωραίο; Αυτό θα το γράψω σε βιβλίο! Κι έλεγα ψέματα, έλεγα ψέματα κυριολεκτικά σ' όλη μου τη ζωή, την κάθε μέρα και την κάθε ώρα. Αληθώς λέγω υμίν, εγώ ειμί το ψέμα και πατήρ του ψέματος!"
Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι, "Οι αδελφοί Καραμάζοφ", (απόσπασμα)


Τετάρτη 5 Μαρτίου 2014

"de la vieille roche"


Wilhelm Lehmbruck, Kneeling Girl (Die Kniende), Gipsguss, 1911
(journalofanobody.tumblr.com)
Ο Wilhelm Lehmbruck (1881 - 1919) ήταν  Γερμανός γλύπτης. Τα γλυπτά του επικεντρώνονται κυρίως στο ανθρώπινο σώμα και επηρεάζονται από τον νατουραλισμό και τον εξπρεσιονισμό. Διακρίνονται από ένα αίσθημα μελαγχολίας. 
Το Μουσείο Lehmbruck (Ντούισμπουργκ, Γερμανία) έχει στην συλλογή του περίπου 100 γλυπτά, καθώς επίσης πίνακες ζωγραφικής, σχέδια και γραφικά έργα του Wilhelm Lehmbruck. Έργα του επίσης εκτίθενται στο μουσείο Städel στην Φρανκφούρτη, στην Tate Gallery, στο Λονδίνο, στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στη Νέα Υόρκη, και στην Εθνική Πινακοθήκη στην Ουάσινγκτον.

Τρίτη 4 Μαρτίου 2014

Paula Modershn-Becker

by Paula Modersohn-Becker*
*Γερμανίδα ζωγράφος (1876 - 1907) , από τους κυριότερους εκπροσώπους του πρώιμου εξπρεσιονισμού. Επηρεάστηκε από τους Σεζάν, Μιλέ, Βαν Γκογκ και Γκογκέν όσο και από τον κλασικισμό των μεγάλων δασκάλων του Λούβρου. Το μεγαλύτερο μέρος του έργου της, που χαρακτηρίζεται για την καθηλωτική του απλότητα, εκτίθεται στο "Μουσείο Πάουλα Μόντερσον Μπέκερ" στη Βρέμη, το πρώτο μουσείο στον κόσμο που αφιερώθηκε σε γυναίκα ζωγράφο.

Δευτέρα 3 Μαρτίου 2014

"Εκπλήσσομαι με σας που ανταλλάξατε τον ουρανό με τη γη"

"Mirror", Oil on canvas by Tigran Tsitoghdzyan
(artistaday.com)
«"Απαίσιος άνθρωπος!" σκέφτηκεν ο τραπεζίτης. "Κοιμάται και στα όνειρά του ίσως βλέπει εκατομμύρια! Αρκεί να πάρω αυτό τον μισοπεθαμένο, να τονε πετάξω στο κρεβάτι και να τονε πνίξω απλά με το μαξιλάρι. Ακόμα κι η πιο ευσυνείδητη πραγματογνωμοσύνη δε πρόκειται να βρει σημάδια βίαιου θανάτου. Αλλά για να δούμε τι γράφει εδώ..." 'Απλωσε το χέρι, πήρε από το τραπέζι το χαρτί και διάβασε τα εξής:
"Αύριο στις δώδεκα το μεσημέρι, παίρνω την ελευθερία μου και το δικαίωμα να επικοινωνώ με τους ανθρώπους ξανά. Προτού όμως αφήσω τούτο το δωμάτιο και προτού δω τον ήλιο, θεωρώ αναγκαίο να σας πω λίγα λόγια. Με καθαρή τη συνείδηση μπρος στον Θεό που με βλέπει, σας δηλώνω πως περιφρονώ και την ελευθερία και τη ζωή και την υγεία κι όλα όσα ονομάζονται στα βιβλία σας αγαθά του κόσμου.
Επί δεκαπέντε χρόνια σπούδασα προσεχτικά τη ζωή. Είναι αλήθεια πως δεν είδα γη κι ανθρώπους, αλλά διαβάζοντας τα βιβλία σας, γεύτηκα το αρωματικό κρασί, τραγούδησα τραγούδια, κυνήγησα ελάφια κι αγριογούρουνα, αγάπησα γυναίκες... Αιθέριες καλλονές, πλασμένες με τη μαγεία που τους εμφύσησε η μεγαλοφυία των ποιητών σας, μ' επισκέπτονταν τα βράδια σα πανάλαφρο νέφος και μου 'λεγαν ψιθυριστά, θαυμάσια παραμύθια, που μεθούσανε το νου μου. Μες από τα βιβλία σας σκαρφάλωνα στις κορφές του Έλμπορους και του Μονμπλάν, απ' όπου τα πρωινά έβλεπα τον ήλιο ν' ανατέλλει και τα δειλινά να πλημμυρίζει τον ουρανό και τις κορφές των βουνών με το πορφυρό του χρυσάφι. Από κει ψηλά, έβλεπα πως λάμπαν οι αστραπές, όταν πάνω από το κεφάλι μου χαράκωναν εκτυφλωτικά τα νέφη. Έβλεπα πράσινα δάση, λιβάδια, ποτάμια, λίμνες, πόλεις, άκουγα τις Σειρήνες να τραγουδάνε και τους βοσκούς να παίζουνε τις φλογέρες τους, ψηλάφιζα τα φτερά εξαίσιων διαβόλων που 'ρχονταν πετώντας να μιλήσουμε για τον Θεό... Ριχνόμουν μες στην απύθμενην άβυσσο των βιβλίων σας, έκανα θαύματα, σκότωνα, έκαιγα πόλεις, έκανα κηρύγματα νέων θρησκειών, κατακτούσα ολάκερα βασίλεια...
  
Τα βιβλία σας μου δώσανε σοφία. Όλα τούτα που για αιώνες δημιουργούσεν η ακούραστη ανθρώπινη σκέψη, στριμωχτήκαν μες στο νου μου, σ' ένα μικρό σβώλο. Ξέρω πως είμαι πιο γνωστικός απ' όλους σας. Περιφρονώ τα βιβλία σας κι όλα τα καλά του κόσμου, περιφρονώ τη σύνεση και τη σοφία. Είν' όλα εφήμερα, ασήμαντα, πλασματικά κι απατηλά. Είναι αρρωστημένη φαντασία. Είστε σοφοί και περήφανοι, αλλά ο θάνατος θα σας εξαφανίσει από προσώπου γης, ακριβώς όπως θα κάνει και με τα ποντίκια, που 'ναι κάτω από το πάτωμα. Όσο για τους απογόνους σας, την ιστορία, την αθανασία των μεγαλοφυών ανθρώπων σας, θα παγώσουν όλα ή θα καούν κι αυτά μαζί με τη γήινη σφαίρα.
Έχετε χάσει τα λογικά σας και δε βαδίζετε στο σωστό δρόμο. Το ψέμα το δέχεστε σαν αλήθεια και την ασχήμια για ομορφιά. Θα σας έκανεν έκπληξη αν σαν αποτέλεσμα κάποιων συνθηκών, στις μηλιές και στις πορτοκαλιές μεγαλώνανε ξαφνικά αντί καρποί, βατράχια και σαύρες ή αν τα τριαντάφυλλα αρχίζανε ν' αναδίδουν μυρωδιά ιδρωμένων αλόγων. Εκπλήσσομαι λοιπόν, με σας που ανταλλάξατε τον ουρανό με τη γη. Δε θέλω να σας καταλάβω.
Για να σας αποδείξω στη πράξη τη περιφρόνησή μου σε κάτι με τ' οποίο εσείς ζείτε, αρνούμαι να πάρω τα δυο εκατομμύρια που κάποτε ονειρευόμουνα σα να 'ταν ο παράδεισος και που τώρα καταφρονώ. Για ν' αφαιρέσω από τον εαυτό μου το δικαίωμα αυτό, θα φύγω από δω πέντε ώρες πριν από τον προσυμφωνημένο χρόνο και με τον τρόπον αυτό, θα καταπατήσω τη συμφωνία".
Αφού τα διάβασεν αυτά ο τραπεζίτης, άφησε το χαρτί στο τραπέζι, φίλησε τον παράξενον αυτόν άνθρωπο στο κεφάλι, άρχισε να κλαίει και βγήκε από τη πτέρυγα.»

Άντον Τσέχωφ, αποσπ.«Το στοίχημα», Διηγήματα και Μονόπρακτα. Μια επιλογή, μετ. Β. Ντινόπουλος, Γ. Τσακνιάς, εκδ. Πατάκη

Κυριακή 2 Μαρτίου 2014

...όπως οι λεπτεπίλεπτες ταπετσαρίες τοίχου στο εκτυφλωτικό φως του ήλιου

Norman Rockwell, Girl at Mirror
(WikiPaintings.org)
"Όπως ακριβώς κανένα παλιότερο βίωμα δεν είναι πραγματικό, αν η απροαίρετη θύμηση δεν το έχει ελευθερώσει από τη νεκρική ακαμψία της μεμονωμένης του ύπαρξης, έτσι, αντίστροφα, καμιά ανάμνηση δεν είναι διασφαλισμένη, αυθύπαρκτη, αδιάφορη για το μέλλον εκείνου που την τρέφει· τίποτε περασμένο δεν γίνεται, με την μετάβασή του στην απλή παράσταση, άτρωτο από την κατάρα του εμπειρικού παρόντος. Η πιο μακάρια ανάμνηση ενός ανθρώπου μπορεί να αναιρεθεί στην ουσία της από τη μεταγενέστερη εμπειρία. Όποιος αγάπησε και προδίδει την αγάπη, δεν προξενεί κακό μόνο στην εικόνα του υπάρξαντος, αλλά και στο ίδιο το τελευταίο. Με ακαταμάχητη προφάνεια εισχωρεί στην ανάμνηση κατά τη στιγμή της αφύπνισης μια χειρονομία της δυσανασχέτησης, ένας αφηρημένος τόνος φωνής, μια ελαφριά υποκρισία στην ηδονή και μετατρέπει την αλλοτινή εγγύτητα ήδη σε αυτή την ξενικότητα που έχει γίνει σήμερα. Η απόγνωση έχει την έκφραση του αμετάκλητου, όχι επειδή τα πράγματα δεν θα μπορούσαν να ξαναγίνουν καλύτερα, αλλά επειδή τραβάει στη δίνη της το ίδιο το παρελθόν. Γι’ αυτό είναι ανοησία και συναισθηματισμός να θέλει κανείς να διατηρήσει το παρελθόν αμόλυντο από την πλημμυρίδα βρωμιάς του παρόντος. Καμιά ελπίδα δεν έχει απομείνει για το περασμένο, παρά, εκτεθειμένο ανυπεράσπιστα στη συμφορά, να ξαναπροβάλει από αυτή διαφορετικό. Όποιος όμως πεθαίνει απελπισμένος, ολόκληρη η ζωή του ήταν μάταιη."

Theodor Adorno, Minima Moralia,σελ.260, μετ. Λευτ. Αναγνώστου, εκδ. Αλεξάνδρεια

Beethoven "Appassionata"

Σάββατο 1 Μαρτίου 2014

Μοναδική συνάντηση

γλυπτική - φωτογραφία
Giuliano de Medici by Michelangelo Buonarroti
(photo © Aurelio Amendola) 

Found on tournesol50.tumblr.com