Edward Burne-Jones, The Wheel of Fortune, 1883
Oil on canvas
Musee d' Orsay, Paris, France.
Δημιουργός του πίνακα The Wheel of Fortune (ο
τροχός της τύχης) είναι ο κορυφαίος Άγγλος ζωγράφος και σχεδιαστής Edward Burne – Jones, (1833 – 1898). Ο Τροχός της Τύχης απεικονίζει μια γιγαντιαία
ρόδα, την οποία γυρίζει η Θεά της Τύχης. Συνδεδεμένοι με τον τροχό είναι τρεις
θνητοί· ένας σκλάβος στην κορυφή, ένας βασιλιάς στη μέση και ένας ποιητής
παρακάτω. Ο τροχός εκτείνεται σε όλο σχεδόν τον καμβά, «σε μια στροφή αδυσώπητης ανόδου και πτώσης». Η θεά Τύχη σε αντίθεση με την σχεδόν πλήρη γύμνια των θνητών
εμφανίζεται με τελείως καλυμμένο το σώμα, γιγαντιαία και «αδιάλλακτη» απέναντι στους
ανίσχυρους (γυμνούς) θνητούς. Τα πρόσωπα καταλαμβάνουν όλο τον πίνακα και μόνο στην
επάνω αριστερή γωνία μόλις που φαίνεται ο τοίχος και ένα δέντρο κάτω από ένα
γκρίζο ουρανό. Στα πρόσωπα των θνητών διακρίνεται ένα παράξενο κενό
έκφρασης ενώ η Fortuna κοιτάζει προς τα κάτω ψύχραιμα. Είναι προφανής η αλληγορική
σημασία του έργου, ότι δηλαδή η Τύχη ελέγχει τη μοίρα των θνητών. (Ενδιαφέρον
παρουσιάζει η θέση των χαρακτήρων – π,χ. ο σκλάβος πάνω από τον βασιλιά- που ωστόσο
δεν είναι σταθερή καθώς ο τροχός γυρίζει…). Τα γκρι και καφέ του πίνακα δημιουργούν αποπνικτική ατμόσφαιρα,
αίσθημα ανησυχίας, αίσθηση θανάτου.
Στοιχεία
του έργου θυμίζουν τον Michelangelo,
καθώς και τα αρχαία ελληνικά και ρωμαϊκά γλυπτά. Η εικόνα της Τύχης μοιάζει με τη
"Δελφική Σίβυλλα" του Michelangelo
στην
Καπέλα Σιξτίνα.
Carl Orff, O Fortuna (Carmina Burana)
Το «O Fortuna» είναι ένα μεσαιωνικό λατινικό ποίημα,
καταγγελία σχετικά με την τύχη και τη Fortuna (προσωποποίηση της τύχης στην
ρωμαϊκή μυθολογία), γραμμένο στις αρχές του
13ου αιώνα και μέρος της συλλογής Carmina Burana. Το 1935-1936 μελοποιήθηκε από
τον Γερμανό συνθέτη Carl Orff.
