"Όσο για το σημάδι, δεν είμαι σίγουρη. Δεν πιστεύω πως έχει γίνει από καρφί τελικά. Είναι πολύ μεγάλο, πολύ στρογγυλό για τρύπα από καρφί. Θα μπορούσα να σηκωθώ, αλλά αν σηκωνόμουν να το δω, οι πιθανότητες να μπορέσω να πω με σιγουριά τι είναι, θα ήταν μία στις δέκα γιατί κανείς ποτέ δεν μαθαίνει πώς ακριβώς συμβαίνουν τα πράγματα. Αχ! ψυχή μου, το μυστήριο της ζωής! Η άγνοια της ανθρωπότητας! Για να δείξω πόσο λίγο κατέχουμε τα πράγματα – πόσο συμπτωματική είναι η ζωή μας παρ’ όλο τον πολιτισμό μας-, αφήστε με να απαριθμήσω μερικά από τα πράγματα που χάνουμε κατά τη διάρκειά της, αρχίζοντας με μια απώλεια που δεν θα πάψει να μου φαίνεται η πιο μυστηριώδης – τι θα μπορούσε να μασήσει η γάτα – τι να ροκανίσει το ποντίκι – εκείνα τα τρία γαλάζια κουτιά με εργαλεία βιβλιοδεσίας. Είναι όμως και τα κλουβιά των πουλιών, οι σιδερένιοι κρίκοι, τα ατσάλινα παγοπέδιλα, τα αμπάρια του «Κουήν Ανν», η σανίδα του μπιλιάρδου – όλα χάθηκαν, μαζί και τα κοσμήματα. Οπάλια και σμαράγδια κείτονται στις ρίζες των γογγυλιών. Δύσκολη υπόθεση η Βεβαιότης! Είναι να αμφιβάλλεις ακόμα και για το αν αυτή τη στιγμή φοράω κάποια ρούχα πάνω μου και για το αν κάθομαι περιτριγυρισμένη από υπαρκτά έπιπλα. Γιατί αν ήθελε κάποιος να συγκρίνει τη ζωή με κάτι, θα έλεγε πως είναι σα να εκσφενδονίζεται μέσα σε μια σήραγγα του μετρό, κινούμενος με ταχύτητα πενήντα μιλίων την ώρα, και να προσγειώνεσαι στην άλλη άκρη χωρίς να σου έχει μείνει ούτε ένα τσιμπιδάκι στα μαλλιά! Σαν να έχεις εκτοξευτεί στα πόδια του Θεού ολόγυμνος! Σαν κεφάλι που κατρακυλά σε λιβάδια ασφόδελων μοιάζοντας με πακέτο τυλιγμένο σε στρατσόχαρτο, που ξέφυγε από τον σωρό του ταχυδρομείου! Σαν τα μαλλιά που ανεμίζουν θυμίζοντας την ουρά ενός αλόγου των ιπποδρομιών. Ναι, όλα αυτά φαίνεται να εκφράζουν την ταχύτητα της ζωής, την αδιάκοπη φθορά και ανανέωση. Όλα είναι τόσο τυχαία, τόσο συμπτωματικά…
by Giorgio Pignotti
…Όλη την ώρα που φτιάχνω την εικόνα μου στο μυαλό μου, στοργικά, κρυφά, χωρίς να τη λατρεύω απροκάλυπτα, γιατί αν το έκανα, θα έπιανα τον εαυτό μου επ’ αυτοφώρω και θα άπλωνα αμέσως το χέρι μου να πιάσω ένα βιβλίο για αυτοπροστασία. Είναι πράγματι περίεργο με πόσο ενστικτώδη τρόπο προστατεύει κανείς την εικόνα του από την ειδωλολατρία ή οποιαδήποτε άλλη μεταχείριση θα μπορούσε να τη γελοιοποιήσει ή να τη διαφοροποιήσει τόσο από το πρωτότυπο, ώστε να μην την εμπιστεύεται πια κανείς. Ή μήπως δεν είναι και τόσο περίεργο τελικά; Είναι ένα ζήτημα υψίστης σημασίας. Ας υποθέσουμε ότι ο καθρέφτης σπάει, η εικόνα εξαφανίζεται και η ρομαντική μορφή με το πράσινο των δασών γύρω της δεν υπάρχει πια, παρά μονάχα το κέλυφος εκείνο του ανθρώπου που είναι ορατό στους άλλους – τι ασφυκτικός, ρηχός, απογυμνωμένος που γίνεται ο κόσμος! Ένας κόσμος αφόρητος. Όταν αντικρίζουμε ο ένας τον άλλο στα λεωφορεία και τον υπόγειο σιδηρόδρομο, κοιτάζουμε τον καθρέφτη – αυτό εξηγεί το απλανές βλέμμα μας, που αντανακλά τη λάμψη του γυαλιού. Οι μυθιστοριογράφοι του μέλλοντος θα συνειδητοποιούν ολοένα και περισσότερο τη σημασία αυτών των αντανακλάσεων, γιατί φυσικά δεν υπάρχει μία αντανάκλαση αλλά άπειρες· αυτά είναι τα βάθη που θα εξερευνήσουν, τα φαντάσματα που θα κυνηγήσουν, αφήνοντας την περιγραφή της πραγματικότητας ολοένα και περισσότερο έξω από τις ιστορίες τους, θεωρώντας τη γνώση τους δεδομένη, όπως έκαναν οι Έλληνες και ίσως ο Σαίξπηρ – αλλά οι γενικεύσεις δεν έχουν καμιά αξία. Ο επίσημος ήχος της λέξης αρκεί."
Βιρτζίνια Γουλφ, απόσπασμα από το διήγημα "Το σημάδι στον τοίχο", ("Λέσχη γυναικών και άλλα διηγήματα", σελ. 36-38, 40-41, εκδ. Νεφέλη, μτφ. Μαρία Αποστόλη)
