 |
Pablo
Picasso, Seated Harlequin
|
Μόνο η ασυνειδησία και η άγνοια επιτρέπουν στον άνθρωπο να
είναι ευτυχής. Το πρότυπο της ευτυχίας είναι το παιδί. Η μόνη στιγμή που το
παιδί δεν είναι ευτυχισμένο είναι όταν είναι άρρωστο. Και μια οικουμενική
συνείδηση του εαυτού του συνδέεται με αυτή την αρρώστια.
Ο άνθρωπος στην αρχή δεν έχει συνείδηση της μικρότητάς του
απέναντι στο χώρο και δεν καταλαβαίνει ποτέ καθαρά την ασημαντότητά του
απέναντι στο χρόνο.
Η ασυνειδησία της αδυναμίας μάς συνιστά τη δύναμή μας. Η ασυνειδησία του
κινδύνου συνιστά την τόλμη μας. Η ασυνειδησία του μυστηρίου και της φρίκης που
αντιπροσωπεύει ο θάνατος συνιστά το θάρρος μας
ενώπιόν του.
Τι μπορεί να μας δώσει απόλαυση ή μεγαλείο; Οι αισθήσεις;
Τίποτε απ’ αυτά· διότι [ ].
Η γνώση; Η μόνη ευτυχία της γνώσης είναι η άγνοια, είναι η
ασυνειδησία όσων δεν ξέρουμε και δεν θα μάθουμε ποτέ. Η απόλαυσή μας στη δράση
από το ότι δεν υπολογίζουμε μέχρι ποίου σημείου κάθε ανθρώπινη πράξη είναι
ριζικά περιορισμένη και ανώφελη.
Αλλά, μας λένε, χωρίς αυτή την ασυνειδησία, χωρίς αυτή την
αμόρφωτη πίστη, τι θα κάναμε; Τίποτα. Αλλ’ ό,τι είναι καμωμένο τι είναι, αν όχι
τίποτα; Τι αξίζει στο σύστημα του κόσμου και των όντων η ελάχιστη δραστηριότητά
μας;
Να γνωρίζουμε; Τι λοιπόν; Την εξωτερική όψη των πραγμάτων; Ο
δρόμος είναι ακαθόριστος· η εξωτερική όψη είναι αστείρευτη και δεν υπάρχει παρά
μόνο μια βεβαιότητα: δεν γνωρίζουμε ποτέ τα πάντα και δεδομένου ότι για να
γνωρίζουμε πραγματικά, γιατί η γνώση είναι σύνθεση, θα έπρεπε όντως να
γνωρίζουμε τα πάντα, συνεπάγεται ότι η
γνώση μας είναι συνθετική, κοινότοπη, απατηλή, τιποτένια.
Να γνωρίζουμε την ουσία των πραγμάτων; Κανένα τους δεν έχει
ουσία. Δεν βλέπουμε παρά το εξωτερικό τους· και θα έπρεπε να γνωρίζουμε όλο
τους το εξωτερικό για να μπορέσουμε να συναγάγουμε την ουσία. Ακόμη κι αν
γνωρίζαμε τη σύνθεση του εξωτερικού – θα μας ανοιγόταν άραγε το πραγματικό;
Μήπως τότε καταλαβαίνουμε ενστικτωδώς την ουσία του κόσμου;
Πώς; Η αλήθεια είναι μία. Αν ήταν στο χέρι μας να τη βρούμε θα την είχαμε ήδη
βρει. Θα ήμασταν εντός της εξαρχής.
Τι με νοιάζει αν συσσωρεύονται επινοήσεις επί επινοήσεων,
εμπειρίες επί εμπειριών, που καθιστούν πιο περίπλοκη τη ζωή και τη σκέψη…
Παραμένουμε στην ίδια άπειρη απόσταση από την αλήθεια και την ευτυχία. Διότι
όσο μεγάλο κι αν είναι το μέρος της σφαίρας απ’ όπου προέρχονται η αλήθεια και
η πραγματικότητα, η αλήθεια είναι ότι υποφέρω, ότι υποφέρουμε. Πίσω από τον
κόσμο υπάρχει ό,τι υπάρχει, αλλά πίσω από την οδύνη μου δεν υπάρχει
τίποτα. Όταν αισθάνομαι ότι υποφέρω, δεν
κάνω λάθος όταν λέω ότι υποφέρω και τίποτα περισσότερο. Το ήμισυ της οδύνης
συνίσταται στο ότι την αισθάνομαι…
Fernando Pessoa, Ο ερημίτης του μαύρου βουνού (απόσπασμα),
μτφ. Μ. Παπαδήμα
