"Somewhere in time" *

by Helena Almeida

" «ο χρόνος είναι άπειρος, αλλά τα πράγματα στο χρόνο, δηλαδή τα απτά υλικά σώματα, είναι πεπερασμένα…Σύμφωνα λοιπόν με τους αιώνιους νόμους που διέπουν τους πιθανούς συνδυασμούς αυτού του αέναου παιχνιδιού επαναλήψεων, όσος χρόνος κι αν περάσει, όλες οι συγκυρίες που έχουν υπάρξει σ΄ αυτή τη γη κάποτε θα ξαναϋπάρξουν, θα ξαναβρεθούν σε σχέσεις έλξης ή άπωσης, αγάπης ή μίσους…Θα έρθει έτσι κάποτε η μέρα που θα γεννηθεί ένας άντρας ολόιδιος μ’ εμένα και μια γυναίκα ολόιδια με τη Μαρία.» (F. Nietzsche, The Will to Power)

Το παράδοξο της αέναης επανάληψης στο χώρο, πέρα από την ψυχολογική αμηχανία που μας δημιουργεί, έχει κι άλλες συνέπειες. Αν για παράδειγμα, θεωρούμε ότι οι πιθανότητες εμφάνισης ζωής στο σύμπαν  είναι μη μηδενικές, αυτό συμβαίνει επειδή πρόκειται για κάτι που συνέβη με φυσικό τρόπο στη Γη. Αν λοιπόν το σύμπαν είναι άπειρο, τότε πρέπει εντός του να υπάρχουν άπειροι πολιτισμοί έμβιων όντων. Ανάμεσά τους θα υπάρχουν και πιστά αντίγραφα του εαυτού μας σε κάθε ηλικία. Ακόμη κι αν πεθάνουμε, θα υπάρχουν άπειροι σωσίες μας με τις ίδιες ακριβώς αναμνήσεις και εμπειρίες που θα συνεχίζουν να ζουν. Αφού λοιπόν αυτή η αλληλοδιαδοχή συνεχίζεται επ’ άπειρον στο χρόνο, κατά κάποιον τρόπο, ζούμε όλοι μας «αιώνια».[........................]

Το παράδοξο των αντιγράφων γίνεται πραγματικότητα 

σε ένα σύμπαν όπου τίποτε δεν είναι πρωτότυπο. 

Σκηνή από την παράσταση του θεατρικού έργου 

του Luca Ronconi, Infinities στο Μιλάνο

(Foto di Marcello Norberth)

Η αλήθεια είναι πως δεν έχουμε κανένα λόγο να θεωρούμε ότι το αντίγραφό μας θα ενεργούσε ακριβώς όπως εμείς. Ακόμα κι αν ως εκείνη τη στιγμή είχαμε ζήσει ακριβώς τα ίδια πράγματα, μπροστά σε μια νέα κατάσταση μπορεί να συμπεριφερόμασταν πολύ διαφορετικά, όπως θα έκαναν και δύο ομοζυγωτικοί δίδυμοι. Οι μελλοντικές εμπειρίες και επιλογές μας θα μπορούσαν να είναι τελείως διαφορετικές. Για την ακρίβεια, αυτό θα ήταν πολύ πιθανότερο από το να ζήσουμε ακριβώς τα ίδια πράγματα και στο μέλλον. Βέβαια, σε κάποια άλλη περιοχή του σύμπαντος, θα υπήρχαν και σωσίες μας οι οποίοι θα έπαιρναν τις ίδιες αποφάσεις και θα είχαν τα ίδια χαρακτηριστικά μ’ εμάς σε όλα τα επίπεδα. [………………] Το 1896, ο Χέρμπερτ Σπένσερ διατύπωσε μια ανάλογη ιδέα, αναφερόμενος στην εξελικτική διαδικασία:
«Μπορούμε να φανταστούμε ένα παρελθόν κατά το οποίο σημειώθηκαν διαδοχικές Εξελίξεις ανάλογες με αυτήν που εκτυλίσσεται τώρα, και ένα μέλλον στο οποίο θα συνεχίσει να γίνεται το ίδιο – πάντα με βάση την ίδια αρχή, αλλά ποτέ με τα ίδια αποτελέσματα.» " (H. Spencer, First Principles, 1896)

John D. Barrow, (The infinite book) Άπειρο – Τα μαθηματικά της αθανασίας, εκδ. Τραυλός, 2005, σελ. 205-207

Rachmaninoff, Piano Concerto no. 3 in D minor

* "Somewhere in time" is a 1980 romantic science fiction film directed by Jeannot Szwarc. It is a film adaptation of the 1975 novel Bid Time Return by Richard Matheson, who also wrote the screenplay.